Nguồn thu của ngân sách nhà nước bao gồm các khoản: thuế, phí – lệ phí, thu từ dầu thô, thu từ bán – cho thuê đất đai, tài sản và các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước, thu từ tiền lãi của. các tài sán có sinh lời của Nhà nước mang lại, các khoản vay, viện trợ của nước ngoài (mang tính chất không hoàn lại), các khoản đóng góp của các tố chức và cá nhân.
Trong các nguồn thu trên thì thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách. Hệ thống thuế thường được chia làm hai loại: thuế trực thu và thuế gián thu.
Thuế trực thu là loại thuế mà người nộp thuế đồng thời cũng là người chịu thuế. Ưu điểm của thuế trực thu là động viên trực tiếp vào ngân sách từ thu nhập của các tô chức và cá nhân cho nên đảm bảo được tính công bằng xã hội: người có thu nhập cao thì nộp thuế nhiều, người vó thu nhập thấp thìnộp ít hơn, người không có thu nhập thì không phải nộp thuế.
Thuế trực thu còn cho phép tính đến những yếu tố có tính chất độc lập với thu nhập của người nộp thuế như hoàn cảnh bản thân, hoàn cảnh gia đình. Tuy vậy, sử dụng thuế trực thu cùng có những mặt hạn chế, đó là: việc tính toán phức tạp, phải xác định rõ được thu nhập mới tính được thuế, có khi phái chờ đến quyết toán. Một trở ngại khác là việc đánh thuế trực diện vào thu nhập về mặt tâm lý dề bị phán ứng. Mặt khác, diện quản lý thuế trực thu là rất rộng (tất cả các tổ chức và cá nhân có thu nhập).
Bản chất kinh tế của thuế gián thu là người nộp thuế (tức là người bán hàng hóa, dịch vụ) có thể chuyển một phần số thuế phải nộp sang cho người mua hàng hóa, dịch vụ, bằng cách cộng một phần thuế đó vào giá bán hàng. Ưu điểm của thuế gián thu là nghiệp vụ tính thuế và thu thuế đơn giản, thu kịp thời hơn thuế trực thu, do đó nó mang lại nguồn thu tương đôi ổn định cho ngân sách.
Đối tượng quản lý thuế gián thu cũng hẹp hơn so với thuế trực thu, chỉ cần quản lý các doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Mặt hạn chế của thuế gián thu là khi mua cùng một loại hàng hóa thì người giàu và người nghèo đều phải chịu thuế như nhau, điều đó cũng có nghĩa là xét về tỷ lệ động viên thuế gián thu so với thu nhập thì người giàu chịu thuế thấp hơn so với người nghèo. Ở các nước đang phát triển, khi thu nhập của người dân còn thấp thì thuế gián thu thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu ngân sách.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét